نایب ساعی… رستورانی متعلق به تمام ایرانیان
رستوران نایب، قدیمی ترین و اولین چلوکبابی ایران است که قدمت آن به حدود 150 سال پیش می رسد. از آن زمان تا امروز شعبه های متعددی از نایب برپا شده که هرکدام از لحاظ مدیریت، کیفیت، منو، قیمت و دکوراسیون داخلی با یکدیگر تفاوت دارند. در این میان «نایب ساعی» این افتخار را دارد که با حفظ اصالت اولیۀ پخت خود و مدیریت یکپارچه ای که امروزه میراث دار آن است، در محیطی فوق العاده لوکس و به صورت هفت ستاره از مشتریان خود پذیرایی کند.
شجرۀ چلوکبابی نایب به «حاج علی» آشپز مخصوص ناصرالدین شاه و خالق چلوکباب در ایران می رسد. زمانی که در جوانی به همراه ناصرالدین شاه به شکار رفته بود و به درخواست شاه از گوشت شکاری غذایی می پزد که تا آن زمان پادشاه شبیه آن غذا نخورده بود و با استقبال بی نظیر او مواجه می شود. بعدها فرزندش «نایب غلامحسین» اولین چلوکبابی در ایران را به شکل رستوران های مدرن اروپایی تأسیس می کند.
52 سال پیش نیز فرزند نایب غلامحسین یعنی «ایرج نایب» ساختمان فعلی نایب ساعی را راه اندازی می نماید که از همان دوران جزو یکی از لوکس ترین رستوران های ایران به شمار می آمده و همواره محل رفت و آمد بسیاری از هنرمندان، موسیقیدانان و رجال عالی مقام آن زمان بوده است. اگرچه مقارن با همان سال ها ولی با درگذشت ایرج نایب، به صورت جدی تر مدیریت رستوران توسط «رضا نایب» ادامه یافت. به واسطۀ هوش و ایده پردازی های وی و اضافه شدن دو طبقۀ دیگر به مجموعه، رستوران نایب ساعی وارد مرحلۀ جدیدی شد. طرح معماری داخلی طبقۀ سوم و چهارم که از بنای کاخ ورسای الهام گرفته شده، معماری و چیدمان بی نظیر فضای داخلی، مدیریت یکپارچه براساس الگوهای اجرا شده در بهترین رستوران های دنیا، خرید و تجهیز وسایل تزیینی و خاص، ورود ایده های نو به مجموعه چون طرح «گیفت کارت نایب»، ایجاد منوی افطار مخصوص و سنتی در ماه مبارک رمضان و ارائۀ خدماتی متمایز در چهار سالن بسیار لوکس و مجزا برای حدود 500 نفر، ابداع منوی صبحانه به صورت بوفه و منوی انتخابی در مجموعۀ نایب ساعی که در طبقۀ سوم (از 6.30 تا 10.30 صبح) ارائه می شود، همچنین ارائۀ خدمات در هر ساعتی از روز (از 11.30 صبح تا 11 شب) از اقدامات وی است؛ به همین خاطر همواره از رضا نایب به عنوان «بنیانگذار نایب مدرن» یاد می کنند. با درگذشت نابهنگام وی، رستوران نایب ساعی توسط خواهران نایب به ویژه «هلن نایب» مدیریت می شود. مجموعۀ نایب ساعی در این دوران سعی دارد تا با ترویج فرهنگ عمومی و تخصصی غذاهای ایرانی، شأن و جایگاه واقعی «چلوکباب» به عنوان غذای ملی ایرانیان را حفظ کرده و نمونه ای از یک رستوران استاندارد و متشخص را به همگان معرفی نماید.
تاریخچه نایب ساعی
حاج علی (خالق چلوکباب در ایران)
«حاج علی» را میتوان «پدر چلوکباب ایران» نامید. او اصالتا اهل تبریز بود و در ایام جوانی با ناصرالدین شاه قاجار دوستی صمیمانه ای داشت. در یکی از روزها که به همراه ناصرالدین شاه به شکار رفته بود، پادشاه از او می خواهد که برایش از گوشت تازۀ شکاری، غذایی درست کند و او کبابی طبخ می کند که به قول شاه تا آن زمان هیچ گاه چنین غذایی نخورده است. بعد از تشکیل حکومت ناصرالدین شاه در تهران، با اصرار فراوان، حاج علی را از تبریز به پایتخت آورده و به عنوان آشپز مخصوص خود، انتخاب می نماید. بعد از تحولات انقلاب مشروطه در ایران، اقتصاد ایران شکل تازه ای به خود گرفت و شریان اقتصادی پایتخت که همان بازار تهران بود، رشد و تحول چشمگیری داشت. هم زمان با پیشرفت پایتخت ایران، حاج علی نایب پایه گذار و خالق چلوکباب در ایران بود که بعدها به عنوان مظهر غذای ملی کشورمان به جهانیان معرفی شد.
نایب غلامحسین (بنیانگذاراولین چلوکبابی در ایران)
خلاقیت نایب غلامحسین فرزند حاج علی در سال 1254 هجری شمسی در ادامۀ راه پدر و ایجاد یک چلوکبابی با سرویسی متفاوت که تا آن روز کسی به این شکل نمی شناخت، مثال زدنی است. ایشان با خرید 5 دهنه مغازه در بازار صراف ها و تأسیس چلوکبابی مزبور، رفته رفته به نایب چلویی معروف شد و همین مسأله نام او را به عنوان بنیانگذار نام نایب در ایران به ثبت رسانید. طعم، مزه و کیفیت غذای عالی این چلوکبابی باعث شد تا هر روز بر تعداد مشتریان اضافه شود و نام آن بر سر زبان ها بیفتد.
ایرج نایب (بنیانگذار نایب ساعی)
بعد از فوت نایب غلامحسین فرزندش، یعنی «ایرج نایب» رستوران نایب ساعی را راه اندازی می کند که از آن زمان، حدود 52 سال می گذرد. بعد از تأسیس این مجموعه، به دلیل دوستی وی با بسیاری از هنرمندان چون حسین تهرانی(استاد و نوازندۀ تمبک)، هنرمندان و افراد سرشناسی و نیز برخی از رجال عالی رتبۀ کشور به این رستوران رفت و آمد داشتند و اینجا را پاتوق خود کرده بودند. اگر امروزه نام نایب اعتبار و ارزشی برای چلوکباب ایرانی به شمار می آید و خدماتی در شأن ایرانیان ارائه می دهد، حاصل یک عمر زحمات ایرج نایب است. او حتی در ایام پیری و با شرایط بیماری باز هم حواسش به کنترل کیفیت نایب بود، تا جایی که در زمان جنگ تحمیلی که گوشت و کره در بازار پیدا نمی شد، با شرایط بسیار سخت، این مواد را از بازار تهران و جاهای دیگر به صورت روزانه تهیه می کردند تا تغییری در کیفیت غذاها به وجود نیاید.
رضا نایب (بنیانگذار نایب مدرن)
اگرچه از سال های دورتر ولی با درگذشت ایرج نایب، به صورت جدی تر مدیریت رستوران توسط، رضا نایب، ادامه یافت. او بسیار باهوش و ایده پرداز بود و با علاقۀ خارق العاده ای به انجام کارها می پرداخت. با اضافه شدن دو طبقۀ دیگر به مجموعه، تحولات زیادی در زمان مدیریت او صورت گرفت. طرح معماری داخلی طبقۀ سوم و چهارم که از بنای کاخ ورسای الهام گرفته شده، چیدمان بی نظیر فضای داخلی و بیرونی، مدیریت یکپارچه براساس الگوهای اجرا شده در بهترین رستوران های دنیا، خرید و تجهیز وسایل تزیینی و خاص، ورود ایده های نو به مجموعه چون طرح «گیفت کارت نایب»، ایجاد منوی افطار مخصوص و سنتی در ماه مبارک رمضان و ارائۀ خدمات هفت ستاره و بسیار متمایز در این رستوران در چهار سالن بسیار لوکس و مجزا برای حدود 500 نفر، ابداع منوی صبحانه به صورت بوفه و منوی انتخابی در مجموعۀ نایب ساعی که در طبقۀ سوم (از 6.30 تا 10.30 صبح) ارائه می شود، همچنین ارائۀ خدمات در هر ساعتی از روز (از 11.30 صبح تا 11 شب) از اقدامات وی است؛ به همین خاطر همواره از رضا نایب به عنوان بنیانگذار نایب مدرن یاد می کنند. او کسی بود که استانداردهای جهانی در مدیریت رستوران را در ایران به مرحلۀ اجرا گذاشت؛ از آنجایی که در آن زمان، علاوه بر نایب ساعی مدیریت چهار شعبۀ دیگر رستوران نایب نیز توسط ایشان اداره می شد، وی در طول حیات خود، تمام توانش را برای ارتقای نام این برند به کار بست؛ تاجایی که امروزه موفقیت نام «نایب» مدیون تلاش های شبانه روزی اوست. سرانجام نیز در یکی از مسافرت های خود برای سرکشی شعبه ای در شمال ایران بر اثر تصادف درگذشت. اگرچه او تنها 44 سال عمر کرد؛ اما چنان سنگ بنای این مجموعه را محکم نهاد که به راحتی نمی توان به آن آسیب زد.
سرکار خانم هلن نایب
امروزه نایب ساعی توسط خواهران نایب و به خصوص «هلن نایب» اداره می شود. این مجموعه سعی دارد تا در این دوران با ترویج فرهنگ عمومی و تخصصی غذاهای ایرانی، شأن و جایگاه واقعی «چلوکباب» را حفظ کرده و نمونه ای از یک رستوران استاندارد و متشخص را به همگان معرفی نماید. «چلوکباب» غذای ملی همۀ ایرانیان است و «نایب ساعی» نه برای یک خانواده بلکه رستورانی متعلق به همۀ اهالی این سرزمین است.